ARŞİV

Giriş & Amaç: Çocukluk çağı dil bozukluklarında ayırıcı tanı ve erken müdahale oldukça önem taşımaktadır. Dil terapilerinde çok çeşitli yaklaşımlar kullanılmakta ve her ne kadar yaklaşımlar arasında farklı sınıflamalar yapılıyor olsa da genel sınıflama klinisyen merkezli, çocuk merkezli ya da hibrit yaklaşımlar şeklinde yapılmaktadır. Dil ve konuşma terapistliği mesleğinin daha yeni olduğu Türkiye ile mesleğin daha eski bir geçmişe sahip olduğu Amerika’da kullanılan değerlendirme ve müdahale yaklaşımları ile birlikte mesleğin çalışma alanlarına yönelik yapılacak karşılaştırmanın hem uygulama hem araştırma alanına katkılar sağlayacağı düşünülmektedir. Bu gereksinimle bu çalışmada Türkiye ve Amerika’da yaşayan dil ve konuşma terapistlerinin ‘Özgül Dil Bozukluğu (ÖDB)’ ve ‘Gecikmiş Dil ve Konuşma (GDK)’ vakalarının değerlendirme ve müdahale süreçlerinde kullandıkları yöntemlerin karşılaştırılması amaçlanmaktadır. Yöntem: Çalışmada betimsel araştırma modeli kullanılmış olup verilerin toplanması amacıyla araştırmacılar tarafından 8 soruluk Türkçe ve İngilizce iki eşdeğer anket hazırlanmıştır. Çalışmada çeşitli kurumlarda hizmet veren Türkiye’den 56; Amerika’dan 128 toplamda 184 dil ve konuşma terapisti (DKT) katılımcı yer almıştır. Anketler katılımcılara çevrimiçi yollarla ulaştırılmıştır. Verilerin analizi için SPSS-20 paket programı kullanılmıştır. Bulgular ve Sonuç: Çalışma bulgularına göre Türkiye ve Amerika’da GDK ve/veya ÖDB şüphesiyle başvuran kişilerin yönlendirildiği uzmanların farklılık gösterdiği görülmüştür. Amerika’da değerlendirme için yönlendirmenin dil ve konuşma terapistinden farklı olarak ağırlıklı olarak psikoloğa, takibinde ise özel eğitim uzmanına yapıldığı dikkat çekmektedir. Türkiye’de ise öncelik çocuk psikiyatristine verilmektedir. Türkiye ve Amerika’daki DKT’lerin GDK ve/veya ÖDB’ye sahip bireyleri değerlendirirken kullandıkları değerlendirme araçları karşılaştırıldığında iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır. Türkiye’de ÖDB ve GDK müdahale süreçlerinde en çok kullanılan yaklaşımlar Fonolojik Farkındalık Yaklaşımı (x̄=2,78) ve etkileşim temelli yaklaşımlardan biri olan Floortime (x̄=2,48) iken; Amerika’da Oyun Temelli Yaklaşım (Play Based Approach) (x̄=2,90) ve Kolaylaştırıcı Görsel Stratejiler (Visual Strategies to Facilitate) (x̄=2,81) yaklaşımları olmaktadır. Her iki ülke için de en az kullanılan yaklaşım ‘Yazma Laboratuvarı Yaklaşımı (The Writing Lab)’dır.

Gecikmiş dil, Özgül Dil Bozukluğu, gelişimsel dil bozukluğu, dil ve konuşma terapisi, müdahale, değerlendirme, karşılaştırma.

ASHA (American Speech- Language- Hearing Association) (2019). Preschool Language Disorders. https://www.asha.org/public/speech/disorders/Preschool-Language-Disorders/22.05.2019

ASHA (American Speech Language Hearing Association) (1993). Definitions of communicationdisordersandvariations. https://www.asha.org/policy/rp1993-00208/. 22.05.2019.

Bishop D.V., Snowling M. J., Thompson P. A, Greenhalgh T., CATALISE Consortium (2016) CATALISE: A multinational and multidisciplinary Delphi consensus study. Identifying language impairments in children. PLoS ONE, 11(7).

Bishop, D. V. (2006). What causes specific language impairment in children? Current Directions in Psychological Science, 15(5), 217-221.

Bishop, D. V., & Edmundson, A. (1987). Specific language impairment as a maturational lag: Evidence from longitudinal data on language and motor development. Developmental Medicine & Child Neurology, 29(4), 442-459.

Bishop, D. V. M. & Adams, C. (1990). A prospective study of the relationship between specific language impairment, phonological disorders and reading retardation. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 31(7), 1027-1050.

Cable, A. L., & Domsch, C. (2015). Systematic review of the literature on the treatment of children with late language emergence. International Journal of Language & Communication Disorders, 1-17.

Carter, J. A., Lees, J. A., Murira, G. M., Gona, J., Neville, B. G., & Newton, C. R. (2005). Issues in the development of cross‐cultural assessments of speech and language forchildren. International Journal of Language &Communication Disorders, 40(4), 385-401.

Cirrin, F. M., & Gillam, R. B. (2008). Language intervention practices for school-age children with spoken language disorders: A systematic review. Language, Speech, and Hearing Services in Schools.

Conti‐Ramsden, G., Durkin, K., Simkin, Z., & Knox, E. (2009). Specific language impairment and school outcomes. I: Identifying and explaining variability at the end of compulsory education. International Journal of Language &Communication Disorders, 44(1), 15-35.

Durkin, K., Simkin, Z., Knox, E., & Conti‐Ramsden, G. (2009). Specific language impairment and schooloutcomes. II: Educational context, student satisfaction, and post‐compulsory progress. International Journal of Language &Communication Disorders, 44(1), 36-55.

Eisenberg, S. (2004). Structured Communicative Play Therapy for Targeting Language in Young Children. Communication Disorders Quarterly, 26(1), 29-35.

Ervin, M. (2001). SLI: What we know and why it matters. The ASHA Leader, 6(12), 4-31.

Gilliam, S. L. & Kamhi, A. G. (2010). Spesific Language Impairment. The Handbook of Langauge and Speech Disorders içinde. Wiley-Blackwell.

Hawa V.V., & Spanoudis G. (2014).  Toddlers with delayed expressive language: An overview of the characteristics, risk factors and language outcomes. Research in Developmental Disabilities, 35(2), 400-7.