ARŞİV

Afazili Vakalarda Değerlendirme Sonuçlarının Analizi

Nur Melike Doğruöz İlknur Maviş
Özet

Amaç: Afazi dil değerlendirmesi, afazi rehabilitasyonun en önemli aşamasıdır. Afazi değerlendirmesiyle, afazili bireyin dil becerilerindeki sorunlar ele alınır ve bunun sonucunda uygun terapi programları oluşturulur. Türkçe konuşan afazili bireyler için geliştirilmiş olan Afazi Dil Değerlendirme Testi (ADD) dil becerilerini ayrıntılı şekilde değerlendiren, geçerlik ve güvenirliği yapılmış bir değerlendirme aracıdır. Bu çalışmanın amacı; afazi hastalarında yaş, cinsiyet, eğitim, inme üzerinden geçen zaman, felç durumu, afazi tipi gibi değişkenlerin ADD testinden alınan toplam puan ve dil puanı üzerindeki etkisini incelemek ve geriye dönük genel bir tarama yaparak ADD testinin afazi tiplerini belirlemede ne derece uygun olduğunu saptamaktır. Yöntem: Araştırma geriye dönük veri kontrollü araştırma modeli ile gerçekleştirilmiştir. Anadolu Üniversitesi Dil ve Konuşma Bozuklukları Eğitim, Araştırma ve Uygulama Merkezi’ne (DİLKOM) değerlendirmeye gelmiş, yaşları 33-84 arasında değişen 24 kadın, 29 erkek, toplam 53 afazili bireyin ADD test puanları (dil puanı ve toplam puan) kullanılmıştır. Tanımlayıcı istatistikler için aritmetik ortalama ve ± standart sapma, verilerin analizi için de Mann Whitney U ve Kruskal-Wallis analizleri kullanılmıştır. Bulgular: Katılımcıların eğitim düzeyi ile ADD toplam ve dil puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur. Cinsiyet, yaş, felç durumu, inme üzerinden geçen zaman ile ADD toplam puan ve dil puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmamıştır. Araştırmada spontane dil-konuşma, işitsel anlama, tekrarlama, adlandırma ve ADD dil ve toplam puanları açısından afazi tipleri arasında farklılıklar saptanmıştır. Sonuç: Araştırma bulguları, Türkçe konuşan afazili bireylerin, afazi tipi fark etmeksizin, genel olarak işitsel anlamalarının daha iyi olduğunu göstermektedir. ADD'nin afazili bireyleri afazi tipine göre sınıflandırmada uygun olduğu belirlenmiştir.  

Anahtar Kelimeler

afazi, afazi değerlendirmesi, afazi dil değerlendirme testi (ADD), afazi tipleri, afazi değişkenleri

Referanslar

Atamaz, F., Yağız On, A. ve Durmaz, B. (2007). Ege Aphasia Test. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 53, 5-10.
Benson, D. F. ve Ardila, A. (1996). Aphasia: A clinical perspective. New York, NY, US: Oxford University Press.
Benson, D. F. (1979). Aphasia Alexia and Agraphia, Churchill-Livingstone, Edinburgh.
Davis,G. A. (2000). Aphasiology: Disorders and Clinical Practice, Boston: Allyn & Bacon.
Göçer E. (1996). Frenchay Afazi Tarama Testi: Türk Nöroloji Bireyleri için Bir Standardizasyon Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 11(38), 56-63.
Maviş, İ. (2004). Nörojenik Dil ve Konuşma Bozuklukları, H. Oğuz, E. Dursun ve N. Dursun,
(Ed) (s. 797-809). Tıbbi Rehabilitasyon. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri.
Maviş, İ. ve Toğram, B. (2009). Afazi Dil Değerlendirme (ADD) kullanım yönergesi. Ankara: Detay Yayınları.
McNeil, M. R ve Pratt, S. R. (2001). Defining aphasia: some theoretical and clinical implications of operating from a formal definition, Aphasiology., 15 (10/11), 900-911.
Özdamar, K. (2003). SPSS ile Biyoistatistik, Eskişehir: Kaan Kitabevi.
Öztürk, S. (2010). Kronik Tutuk afazili bireylerde iletişim yeterliliğinin iletişim değerlendirme aracı (İYDA) ve sözel olmayan iletişim sınıflaması (SOİS) ile Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.