ARŞİV

COVID-19 Pandemisi Sürecinde Dil ve Konuşma Terapisi Yönetimi: “Şimdi Ne Yapmalıyız?”

Seyhun Topbaş Namık Yücel Birol Hilal Berber Çiftci Beril Polat Berna Kırımtay Ayşegül Yılmaz
Özet

İnsanlık Aralık 2019’da Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan ve tüm dünyaya yayılan COVID-19 pandemisi ile mücadele etmektedir. Bu virüs hasta bireylerden çoğunlukla damlacık yolu ile bulaşmakta olup ateş, öksürük, yorgunluk ve dispne gibi belirtilerle kendini göstermektedir. Hastalığın bulaştırıcılığının yüksek olması sebebiyle sıkı izolasyon ve hijyen önlemlerinin alınması gereklidir.  COVID-19 pandemisi sırasında virüs bulaş riski ile en yoğun biçimde karşı karşıya olup hastalıkla en ön safta mücadele eden sağlık çalışanları arasında dil ve konuşma terapistleri de yer almaktadır. Bu bağlamda dil ve konuşma terapistleri hem hastayı hem kendilerini bulaş riskine karşı korumak için yatakbaşı ve aletsel yutma değerlendirmesi gibi aerosol üreten prosedürleri aciliyet durumuna göre durdurmalı veya modifiye etmeli ve klinik uygulamaların türüne göre kişisel koruyucu ekipmanları kullanmalıdırlar. COVID-19’un bazı kişilerde ağır seyretmesi nedeniyle hastalar yoğun bakımda tedavi görmektedir. Dil ve konuşma terapistleri yoğun bakımda da aktif çalışan sağlık uzmanıdır ve hastaların yoğun bakımda geçirdiği süreçte, yutma aspirasyon pnömonisi gibi değerlendirmelerin yürütülmesinin yanı sıra hasta ile diğer sağlık personeli arasındaki iletişiminin sağlanması adına alternatif ve destekleyici iletişim sistemlerinin oluşturulmasında kritik rol oynarlar. COVID-19’a bağlı olarak bakıma ihtiyaç duyan hastaların birçoğunda akut solunum sıkıntısı sendromu gelişmekte ve hastalar uzun süreli mekanik ventilasyona ihtiyaç duymaktadır. Ventilasyon ihtiyacı ortadan kalkıp hastalar ekstübe edildikten sonra da ses ve yutma komplikasyonları açısından değerlendirilmeli ve gerektiğinde rehabilitasyon hizmeti sağlanmalıdır. Hastanede karşılaşılan yukarıdaki durumların yanı sıra, pandemi nedeniyle yüz yüze değerlendirme ve terapi yürütülmesinin mümkün olmadığı durumlarda teleterapi gibi uygulama adaptasyonlarına da ihtiyaç duyulmaktadır. Bu derleme ülkemizdeki dil ve konuşma terapistlerine COVID-19 pandemisi sırasında ve sonrasında birçok açıdan rehberlik etmeyi amaçlamaktadır. Yeni veri ve bilgiler edinildikçe güncellemeler yayınlanacaktır.

Anahtar Kelimeler

COVID-19 coronavirüs pandemisi, dil ve konuşma terapisi, iletişim ve yutma bozukluğu, ekstübasyon sonrası disfaji, teleterapi, alternatif ve destekleyici iletişim sistemleri

Referanslar

Ajemian, M.S., Nirmul, G.B., Anderson, M.T., Zirlen, D.M. & Kwasnik, E.M. (2001). Routine fiberoptic endoscopic evaluation of swallowing following prolonged intubation: implications for management. The Archives of Surgery, 136(4), 434–437.

ASHA-American Speech-Language-Hearing Association (2020a). SLP Service Delivery Considerations in Health Care During Coronavirus/COVID-19. https://www.asha.org/SLP/healthcare/SLP-Service-Delivery-Considerations-in-Health-Care-During-Coronavirus/#endoscopic (Erişim tarihi: 19.04.2020).

ASHA-American Speech-Language-Hearing Association (2020b). Guidance to SLPs Regarding Aerosol Generating Procedures. https://www.asha.org/SLP/healthcare/ASHA-Guidance-to-SLPs-Regarding-Aerosol-Generating-Procedures (Erişim tarihi: 19.04.2020).

ASHA-American Speech-Language-Hearing Association (2020c). Infection Control Resources for Audiologists and Speech-Language Pathologists.  https://www.asha.org/Practice/infection-control/ (Erişim tarihi: 19.04.2020).

ASHA-American Speech-Language-Hearing Association (2020d). Telepractice. https://www.asha.org/prpprinttemplate.aspx?folderid=8589934956 (Erişim tarihi: 19.04.2020).

Ben-Aharon, A. (2019). A practical guide to establishing an online speech therapy private practice. Perspectives of the ASHA Special Interest Groups, 4(4), 712-718.

Bhatraju, P.K., Ghassemieh, B.J., Nichols, M., et al. (2020). Covid-19 in Critically Ill Patients in the Seattle Region - Case Series. New England Journal of Medicine. doi: 10.1056/NEJMoa2004500

Boisvert, M. & Hall, N. (2014). The use of telehealth in early autism training for parents: a scoping review. Smart Homecare Technology and TeleHealth, 2, 19-27.

Brodsky, M. B., González-Fernández, M., Mendez-Tellez, P. A., Shanholtz, C., Palmer, J. B., & Needham, D. M. (2014). Factors associated with swallowing assessment after oral endotracheal intubation and mechanical ventilation for acute lung injury. Annals of the American Thoracic Society, 11(10), 1545–1552.

Brodsky, M.B., Levy, M.J., Jedlanek, E., Pandian, V., Blackford, B., Price, C., et al. (2018). Laryngeal injury and upper airway symptoms after oral endotracheal intubation with mechanical ventilation during critical care: A systematic review. Critical Care Medicine, 46(12), 2010-2017.

Brodsky, M.B., Pandian, V., & Needham, D.M. (2020). Post-extubation dysphagia: a problem needing multidisciplinary efforts. Intensive Care Medicine, 46, 93–96.

Clark, R. R., Fischer, A. J., Lehman, E. L., & Bloomfield, B. S. (2019). Developing and implementing a telehealth enhanced interdisciplinary pediatric feeding disorders clinic: a program description and evaluation. Journal of Developmental and Physical Disabilities, 31(2), 171-188.

Clawson, B., Selden, M., Lacks, M., Deaton, A. V., Hall, B., & Bach, R. (2008). Complex pediatric feeding disorders: using teleconferencing technology to improve access to a treatment program. Pediatric Nursing, 34(3), 213-217.

Covert, L. T., Slevin, J. T., & Hatterman, J. (2018). The effect of telerehabilitation on missed appointment rates. International Journal of Telerehabilitation, 10(2), 65.

CPLOL-Standing Liaison Committee of E.U. Speech and Language Therapists and Logopedists (2020). Speech-Language Therapy Practice During COVID-19 Emergency Crisis. Üye Ülkelere Gönderilen Bildirge Mektubu. https://www.dktd.org/tr/files/download/p1e6k90k4e10ur1k9ajq287c1iuh4.pdf (Erişim Tarihi: 23.04.2020).