Giriş: Tüm dünyada yaşlı nüfus için önemli sağlık
sorunlarından biri halini alan inme, her yıl yaklaşık 15 milyon kişiyi
etkilemektedir. Son yıllarda görülen inme sayısındaki artış, afazi vakalarının
da artışını beraberinde getirmektedir. Afazi, inme sonrasında %30 oranında
görülen bir sendromdur. Bu sendrom, ani ortaya çıkan ve çoğu zaman kalıcı olan
hem afazili bireyin hem de yakınlarının hayatının tamamını değiştiren bir
olaydır. Bu çalışma, afazili bireyler ile yakınlarının yaşanılan iletişim
sorunlarına ve ilişkili sorunlara yönelik algılarını sorgulayan betimsel bir
çalışmadır. Gereç ve Yöntem: ‘Yetişkin Afazili Bireylerde İletişim Sorunlarının
Belirlenmesi Anketi’ inme geçirmiş, afazili bireylere uygulanan, bireylerin
yaşadığı iletişim sorunlarını saptamayı amaçlayan 13 maddelik bir ankettir. Bu
maddelerde afazili bireye karşı gösterilen saygı, bireyin kendini nasıl
hissettiği ve inme öncesine göre bazı alanlarda fark olup olmadığı gibi
konularda bilgi edinmek hedeflenmiştir. Ankete 33 afazili birey ile 33 afazili
bireyin yakını katılmıştır. Afazili bireylerin ve yakınlarının cevapları
birbirleri ile kıyaslanmış, ve her iki grubun yanıtları da yaş, cinsiyet,
eğitim durumu ve inmeden sonra geçen zaman açısından incelenmiştır. Bulgular: Afazili
bireylerin ve yakınlarının puanları arasında pozitif ve önemli düzeyde
korelasyon olduğu; afazili bireylerin iletişim problemlerine yönelik
algılarında cinsiyet, yaş, eğitim durumu, inme üzerinden geçen zaman
faktörlerinin etkisi bulunmazken, afazi tipinin algıları anlamlı olarak
etkilediği; yakınların algılarının ise değişkenlerden etkilenmediği
görülmüştür. Sonuç: Afazili bireyin iletişimle ilgili sorunlarının çözülmesi
hedeflendiğinde, bu sorunun iki taraflı olduğu göz önünde bulundurulmalı ve
afazili bireyin yakını da bu sürece dâhil edilmelidir.
Anahtar Kelimeler
afazi, afazili bireyler, iletişim, iletişim sorunları, birincil yakınla afazi, afazili bireyler, iletişim, iletişim sorunları, birincil yakınlar
Referanslar
Bakas, T., McLennon, S. M., Carpenter, J. S., Buelow, J. M.,
Otte, J. L., Hanna, K. M., & Welch, J. L. (2012). Systematic review of
health-related quality of life models. Health Qual Life Outcomes, 10(1), 134.
Christensen, J. M., & Anderson, J. D. (1989). Spouse
adjustment to stroke: aphasic versus non aphasic partners. Journal of
Communication Disorders, 22(4), 225-231.
Cruice M, Worrall L, Hickson L. & Murison R. (2003).
Finding a focus for quality of life with aphasia: social and emotional health,
and psychological well-being. Aphasiology.;17(4):333–353.
Cruice M, Worrall L. & Hickson L. (2006). Quantifying
aphasic people’s social lives in the context of non-aphasic peers. Aphasiology.;20(12):1210–1225.
Davis, G. A. (1983). Aphasiology: Disorders and Clinical
Practice, Allyn& Bacon, Boston,
Erden, N. (2009) Kronik inme hastalarında duyusal
fonksiyonların; motor fonksiyonlar, yaşam kalitesi ve fonksiyonel değerlendirmeye
etkileri-İstanbul Fizik Tedavi Rehabilitasyon Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Uzmanlık Tezi- İstanbul
Grant, J. S., Weaver, M., Elliott, T. R., Bartolucci, A. A.,
& Giger, J. N. (2004a). Family Caregivers of Stroke Survivors:
Characteristics of Caregivers at Risk for Depression. Rehabilitation
Psychology, 49(2), 172.
Gillespie, W. J., Lamb, S. E., Gates, S., Cumming, R. G.,
& Rowe, B. H. (2010). Interventions for preventing falls in older people
living in the community.
Hilari, K. & Northcott, S. (2010) Psychological distress
after stroke and aphasia: the first six months Clinic Rehabilitation Feb;24 (2):181-90.
Le Dorze, G., Croteau, C., Brassard, C., & Michallet, B.
(1999). Research considerations guiding interventions forfamilies affected by aphasia.
Aphasiology, 13(12), 922-927.