Amaç: Bu çalışmada, 36-48 ay arası normal dil gelişimi (NDG)
gösteren çocuklar ile 48-60 ay arası Özgül Dil Bozukluğu (ÖDB) olan çocukların
sözcük dağarcığı ile morfolojik (biçimbilgisel) ve sentaktik (sözdizimsel)
gelişimlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmanın amacı doğrultusunda
MacArthur-Bates Communicative Development Inventory (CDI)’nin Türkçeye uyarlaması olan
TİGE-2 (Türkçe İletişim Gelişim Envanteri-2- Aksu-Koç, Küntay, Acarlar, Turan, Topbaş,
Maviş ve Sofu- 2007) formu kullanılarak karşılaştırılma yapılmıştır. 36-48 ay
arası normal dil gelişimi gösteren çocuklar ile ÖDB tanısı almış 48-60 ay arası
10 çocuk çalışma gurubu olarak araştırmaya dahil edilmiştir. Çalışmada, her iki
çalışma grubu için de TİGE-2 formunda bulunan soruların anne tarafından
doldurulmasıyla elde edilen veriler toplanmıştır. TİGE-2 formunda yer alan
sözcük dağarcığı bölümü aracılığı ile grupların kullandıkları toplam sözcük,
toplam eylem ve toplam isim sayıları, en sık kullandıkları semantik
kategoriler, en sık kullandıkları eylem ve isim sözcükleri karşılaştırılmıştır.
TİGE-2 formunun, ‘Cümleler ve Dilbilgisi’ bölümü aracılığı ile çocukların
kullandığı ortalama sözce uzunluğu (OSU), basit ve karmaşık eylem ekleri, isme
gelen durum ekleri karşılaştırılmıştır. Çalışmanın son bölümünde ise; NDG ve ÖDB
olan çocuklar tümce karmaşıklığı açısından karşılaştırılmıştır. Sonuç: Araştırma
bulgularına göre ÖDB’li olan çocukların, NDG olan çocuklarla benzer dil gelişim
basamaklarını takip ettiği, fakat dil gelişim süreçlerinin çok daha geriden ve
yavaş ilerlediği bulgusuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Tipik dil gelişimi, Özgül Dil Bozukluğu, TİGE, morfolojik gelişim, sentaktik gelişim
Referanslar
Acarlar, F. (2002). Çocuklarda dilin değerlendirilmesi:
Betimleyici yaklaşım. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri
Fakültesi Dergisi, 35(1), 121-127.
Acarlar, F., & Dönmez, N. B. (1992). 30-47 aylar (2.5-4
yaş) arasındaki Türk çocuklarının dil yapılarının incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 163-203.
Aksu-Koç, A., & Ketrez, F. N. (2003). Early verbal
morphology in Turkish: Emergence of verb inflection in
first language acquisition: Development of Verb Inflection in First Language Acquisition: A cross-linguistic perspective içinde (s. 27-52).
Berlin: Mouton de Gruyter.
Aksu-Koç
A, Küntay A. C., Acarlar, F. (2011). Türkçe’de Erken Sözcük ve Dilbilgisi Gelişimini
Ölçme ve Değerlendirme Çalışması: Türkçe İletişim gelişimi Envanterleri: TİGE-I
ve TİGE-II, TÜBİTAK 107KO58 Projesi Sonuç Raporu.
Dollagan,
C. (2008). Diagnosis of specific language impairment, Canadian Language &
Literacy Research Researh Network.
Ege, P.
(2010). MLU as a tool for syntactic and morphological assessment in
Turkish. Communication
Disorders in Turkish (within
the series of “Communication Disorders across Languages”) N. Mueller & M. Ball (Ed.),
Bristol, UK: Multilingual Matters
Ege, P. (2005).
Sözdizimsel ve biçimbilgisel gelişim. Dil ve kavram Gelişimi içinde, S,
Topbaş. (Ed.). Ankara: Kök Yayıncılık.
Fenson, L.,
Dale, P.S., Reznick, J.S., Thal, D., Bates, E., Hartung, J. P., Pethnick, S., &
Reilly, J.S. (1993). The MacArthur
Çommunicative Development Inventories: Users Guide and Tecnical Manual.
Baltimore: Paul H. Brookes Publishing Co.
Gökmen,
S. (2005). 2; 5-4; 0 yaş aralığındaki çocukların kavram alanları açısından
sözcüksel edinim düzeyleri. Dilbilim İncelemeleri, 154-171.
Gökmen,
S. (2007). 4; 0-6; 0 yaş (48-72 aylar) arasındaki çocukların ad-eylem
kullanımları. Dil Dergisi, (137), 18-33.
Korkmaz, B. (2005). Dil ve beyin:
Çocuklarda dil ve konuşma bozuklukları. İstanbul: Yüce Yayıncılık.
Leonard, L. B. (2014). Children with specific
language impairment. MIT Press.
Lust, B. C. (2006). Child Language.
New York: Cambridge University Press.
Maviş,
İ., & Demirdöğenler, S. (2016). Vocabulary and grammar acquisition in
Turkish as assessed by the Turkish communicative development inventory. B.
Haznedar & F. N. Ketrez (Ed.), The Acquisition of Turkish in Childhood
içinde (s. 275-294). John Benjamins Publishing.
McCauley,
R. (2001). Language Disorders in Children, New Jersey: Lavrence Arlbaum Associates
Publishers.